Ένα βιβλίο - ένα ταρακούνημα - μια παρουσίαση

 

Το καλοκαίρι του 2019 ο Στέλιος μου έκανε δώρο το βιβλίο του Βασίλη Τσιράκη «Οι αλώβητοι»

Το οποίο, δεν προτείνω, αλλά αν μου επιτρέπεται, παρακινώ και προτρέπω να το προμηθευτεί και να διαβάσει περισσότερες από μια φορές ο καθένας. 

Το βιβλίο με ταρακούνησε.

Αυτός ήταν και ο λόγος που δέχτηκα την τιμητική πρόταση από το ''Ανυπότακτο Αγρίνιο'' να είμαι μαζί με τον Αντώνη Αντωνάκο παρουσιαστής του βιβλίου στη σχετική εκδήλωση πριν από ένα χρόνο στο Αγρίνιο. 

H πρόσκληση της εκδήλωσης

Ακολουθεί η παρουσίαση:

"Πρέπει μαζί με το καλησπέρα σε όσους είμαστε απόψε εδώ στην παρουσίαση του βιβλίου, του ιστορικού μυθιστορήματος του Βασίλη Τσιράκη ΄΄Οι Αλώβητοι ΄΄, που οργανώνει το βιβλιοπωλείο «Λέσχη του Βιβλίου» και το «Ανυπότακτο Αγρίνιο», να ξεκαθαρίσω ότι  - για μένα - το σωστό είναι, είτε μιλάμε για βιβλίο, είτε για παράσταση, είτε για εκδήλωση, κλπ., η διαδικασία να γίνεται ανάποδα.

Δηλαδή, όσοι μιλούν, κρίνουν, διατυπώνουν άποψη, κάνουν σχόλια, καταθέτουν ερωτήματα, κλπ., να μην απευθύνονται σε άτομα –μια και μιλάμε για βιβλίο – που δεν έχουν δει ούτε το οπισθόφυλλο αλλά αντίθετα.

Η κουβέντα να γίνεται με όσους ξέρουν για τί μιλάμε και το έχουν διαβάσει, αυτή η διαδικασία επιτρέπει όχι μόνο να αποκαλυφθεί ο συγγραφέας αλλά να βαθύνει και να απλώσει η συζήτηση και φυσικά οι παρουσιαστές - για μένα μιλώ - να μην προκαλούν τη ζήλεια του Φιντέλ με το ατελείωτο της παρέμβασής τους.

Κατανοώ βέβαια ότι η διαδικασία με την οποία διαφωνώ είναι η συστημικά επιβεβλημένη για τη διακίνηση και προώθηση του βιβλίου.

Διατηρώντας λοιπόν απόλυτα την παραπάνω άποψή μου, είμαι σήμερα εδώ για να πω ότι:

Είμαι ένας από αυτούς που έχουν διαβάσει το βιβλίο, το έχουν προτείνει και το έχουν δωρίσει.

Είμαι επίσης εκείνος που σε όσους το έχω προτείνει και το έχω δωρίσει, έλεγα όταν θα το διαβάσεις, θα το συζητήσουμε και θα σου πω την άποψή μου.

Πάντα όμως όταν έδινα αυτή την υπόσχεση καβαλίκευα του δεξιού φυσικά πάντα χεριού μου τον δείκτη με το μεσαίο και έτσι ξεμπέρδευα αμέσως με τυχόν ενοχές περί συνέπειας ή ασυνέπειας δηλαδή σχετικά με το άλλα λέω και άλλα κάνω.

Ομολογώ ότι δεν είμαι από αυτούς που διαβάζουν, ακούν μουσική, παρακολουθούν παραστάσεις, κλπ., - επιλογή τους και επιλογή μου – εμένα μου φτάνουν και μου αρκούν ημερησίως 60 τσιγάρα, 3 μπύρες και ένα δίωρο αθλητικά.

Βρίσκομαι όμως σήμερα εδώ, στην παρουσίαση ενός βιβλίου που διαβάζοντάς το θύμωσα και εξοργίστηκα.

Γι’ αυτό  άλλωστε το προπαγάνδισα.

Στερούμενος την ικανότητα λογοτεχνικής αξιολόγησης αλλά και αδιαφορώνταςγι’ αυτή την ανεπάρκειά μου, σε αναγνώσματα και περιγραφές που αναφέρονται στα ματωμένα και πέτρινα χρόνια, προσωπικά δίνω την ίδια ακριβώς προσοχή, είτε μου τα  γράφει ο Νομπελίστας λογοτέχνης, είτε ο αναλφάβητος επονίτης, εαμίτης, ελασίτης και μαχητής του Δ.Σ.Ε.

Οργή και θυμό μου προκάλεσε το βιβλίο γιατί μου πήγε τα τσιγάρα στα 100, τις μπύρες στις 10, έκοψε το αθλητικό δίωρο και με υποχρέωσε με έναν απίστευτο κυνισμό να γυρίσω ξανά δεκαετίες πίσω, να μπω ξανά στη διαδικασία της ιστορικής αναψηλάφησης και να βρεθώ πάλι αντιμέτωπος με το ΄΄που είσαι νιότη που ’δειχνες πως θα γινόμουν άλλος ΄΄.

Το πιο σκληρό, βάρβαρο βασανιστήριο που μου επέβαλε όμως ήταν να αναζητώ -ταυτιζόμενος με πρόσωπα του βιβλίου- ελαφρυντικά για δικέςμου επιλογές, κίνητρα, κριτήρια, χαλαρές αντιδράσεις και ανοχές σε συμπεριφορές και πρόσωπα.

Οι μικροί και μεγάλοι πρωταγωνιστές του βιβλίου, ο πιστός υπηρέτης και ο κορυφαίος καπετάνιος, οι από κάτω και οι από πάνω των εποχών και των συνθηκών, η συνέπειά τους, ο ηρωισμός τους, οι αναστροφές τους, οι συμβιβασμοί τους, οι εκπορνεύσεις τους, η αδιαλλαξία τους, η εκχώρησή τους, οι τακτικισμοί τους και ένα σωρό άλλα, καταγράφουν χαρακτήρες, συμπεριφορές, και ζωές που υπήρχαν πριν από τότε, υπήρξαν τότε, υπήρξαν μετά και υπάρχουν φυσικά και τώρα που μιλάμε.

Κάποιοι από μας είχαν τη μεγάλη ατυχία να γνωρίσουν και να δουν από πρώτο χέρι επώνυμους της επίμαχης περιόδου να αποκαθηλώνονται και την τεράστια τύχη επίσης πολλούς ανώνυμους που επέζησαν , να κλαίνε και να ρωτάν: γιατί ;

Το ταρακούνημα που προκαλεί το βιβλίο και ο συγγραφέας είναι ότι βρίσκεσαι -την ώρα που πιστεύεις ότι τα έχεις τακτοποιήσει όλα μέσα σου – στην ανάγκη να σκίσεις ξανά τα σωθικά σου, προσπαθώντας να απαντήσεις στο ερώτημα: αν κάποιοι από τους ανώνυμους που εξυμνώ ήταν επώνυμοι, τι στάση θα κρατούσαν και τι χαρακτήρα θα έδειχναν;

Ποιος τελικά, από τους ήρωες του βιβλίου, με βάση πάντα ότι τα στερνά τιμούν τα πρώτα, τάισε καλύτερα απ’ όλους τις ρίζες του αστικού κράτους, ο Μήτρος, ο Στάθης ή ο καπετάνιος ;

Αλήθεια μήπως υπάρχει και πιο επικίνδυνος εχθρός από τον δηλωμένο απέναντί σου και ίσως είναι κάποιος, κάποιοι που υστερόβουλα βρέθηκαν σε κάποια στιγμή δίπλα σου ;

Τα χρόνια στα οποία πραγματεύεται το βιβλίο χαρακτήρες και ζωές είναι πράγματι ματωμένα και πέτρινα χρόνια.

Έχουμε την παράδοση των όπλων, την εγγλέζικη επέμβαση, την επιβολή του Γ. Παπανδρέου, λάθη και ήττα.

Στο σημείο αυτό έχω σοβαρές ενστάσεις για τον χαρακτηρισμό σαν εμφύλιου πολέμου, γιατί απέναντι σε αυτούς που απελευθέρωσαν τη χώρα       από τον κατακτητή, βρίσκονταν πέρα από Έλληνες ξένες δυνάμεις με φυσική και υλική αρωγή.

Έχουμε ολοκαυτώματα, εκτελεστικά αποσπάσματα, Μακρονήσια, πολιτική προσφυγιά, ΑΘΑΦΤΟΥΣ νεκρούς, δολοφονίες, κάτεργα, φυλακές, βασανιστήρια, πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων και αυταπάτες όπως π.χ. ελάχιστες μέρες – ώρες – πριν την 21η Απριλίου του 1967, τον αποπροσανατολισμό της ΕΔΑ «Γιατί δεν θα γίνει δικτατορία στην Ελλάδα».

Έχουμε χούντα και νέο κύκλο αίματος για τους πρωτοπόρους των λαϊκών αγώνων. 

Έχουμε ατομικά στρατίσματα και ξεστρατίσματα που άλλα προκαλούν τον θαυμασμό και άλλα τη χλεύη και μια και μιλάμε για χαρακτήρες για να δούμε τι μπορεί να πούμε για τον Πλουμπίδη και τη στάση του στο εκτελεστικό απόσπασμα στις γνωστές συνθήκες.

Ποιόν αλήθεια θα δοξάσουμε, τον Βαφειάδη ή τον εκτελεσμένο 15χρονο επονίτη.

Αλλά άντε και στο σήμερα.

Όχι, δεν θα σας δώσω το λεπτό που χρειάζεστε για να ψαχτείτε αλλά θα σας προσκαλέσω και προκαλέσω, όχι όμως όταν θα φύγουμε από εδώ αλλά όταν θα έχετε διαβάσει και το βιβλίο, να γυροφέρετε στο μυαλό σας στάσεις, δράσεις, συμπεριφορές, τρόπους ζωής συμπολιτών σας.

Να γυροφέρετε στο μυαλό σας ποιους θα κατατάξετε και που αλλά την ίδια στιγμή και τους σχηματισμούς που τους υποδέχονται, αποδέχονται, τους υποθάλπουν και τους προβάλλουν.

Αλλά και αυτό δεν φτάνει.

Το κάλεσμα αφορά – ξεκινώντας από μένα – τους πάντες.

Η πρόσκληση και η πρόκληση βεβαίως δεν προσδοκά στην εύρεση του Αλώβητου, δεν υπάρχει, στοχεύει όμως στο ξεμπρόστιασμα του πολύποδα.

Μισούμε τον καπιταλισμό και θέλουμε να ξεπαστρέψουμε  τον καπιταλιστή, το γράφουμε, το λέμε και καμπάνες γι’ αυτή τη μάχη χτυπάμε.

Αυταπάτη, ματαιοπονία, χαμένος αγώνας.

                                         ΝΑΙ ή ΟΧΙ

ΝΑΙ!!! Γιατί δεν θα ξεπαστρέψεις τον καπιταλιστή αν πρώτα δεν σφραγίσεις την κοιλιά του Δούρειου Ίππου του.

Όσο θα με ανέχεσαι εσύ εμένα – χωρίς να αντιδράς – το πρωί να το παίζω οπαδός και υποστηρικτής της ταξικής πάλης και το βράδυ να’μαι εραστής του ρεαλισμού, της συναίνεσης, της κοινωνικής διαβούλευσης, των χαμηλών τόνων, της σύγκλισης των απόψεων και του κάτσε και περίμενε να ωριμάσουν οι συνθήκες, τότε είναι βέβαιο ότι φίδι στον κόρφο σου ζεσταίνεις.

Όπως επίσης βολεύει, κουλαντρίζει  τη συνείδηση και κάνει τον ύπνο ανάλαφρο η επιλογή – κάλπικο άλλοθι – της μετατόπισης της ευθύνης στους παραπάνω  και τις ηγεσίες .

Αυτοί ξέρουν, αυτοί αποφασίζουν, αυτοί φταίνε.

Ε λοιπόν όχι!

Εγώ φταίω για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ηγεσιών.

Εγώ εκχωρήθηκα και ανέθεσα.

Εγώ ανέχομαι σαν απεργό αυτόν που δηλώνει ασθένεια ή άδεια αλλά κρατάει και πλακάτ, φωνάζει και συνθήματα.

Σε ποιον άραγε πρέπει να γυρίσει πρώτα η πλάτη.

Μήπως  σε εμένα που τα βλέπω και δεν μιλώ ;

Το βιβλίο όσο το προχωρούσα τόσο με υποχρέωνε να σταθώ απέναντί μου και να απαντήσω στο ερώτημα:

Πόσο φθαρμένος είμαι από το γεγονός ότι δεν αντιδρούσα όσο και όπως θα ’πρεπε, στα ζαβά και τα σημάδια των καιρών και των προσώπων;

Πως αλήθεια αφανίστηκαν όλες οι γωνίες, στρογγύλεψε ο χαρακτήρας και το στομάχι πλέον τα χωνεύει όλα δίχως τίποτε να ξερνά;

Πως αλήθεια από οπαδός των συλλογικών διαδικασιών και της συλλογικής ευθύνης, πως από στρατοδίκης της νοοτροπίας του εφησυχασμού και της εκχώρησης, αναζητώ ελαφρυντικά στη μετατόπιση της ευθύνης, ξεχνώντας, παραγνωρίζοντας ή σκόπιμα καταχωνιάζοντας τη βαθιά της νιότης πίστη ότι : όταν θα κάνεις και υπερασπιστείς την πρώτη υστερόβουλη επιλογή σου τότε ο κατήφορός σου σταματημό δεν θα ’χει.

Ποιος αλήθεια έχει τη μεγάλη ευθύνη:

- για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του κοινοβουλίου.

- για τους δημοτικούς συμβούλους και αντιδημάρχους που χαρτζιλίκωναν έξω από τα εκλογικά τμήματα.

- για τις  Μόριες και τα θαλασσοπνίγματα.

- για τα παιδιά χωρίς χέρια, πόδια, μάτια από τους ειρηνικούς βομβαρδισμούς.- 

- Για τους πλαστογράφους της ιστορίας και τους βιαστές της αλήθειας που επιχειρούν να ταυτίσουν τον ελασίτη με τον γερμανοτσολιά, τον ταγματασφαλίτη  και τον χίτη. 

Και

- Τον κομμουνισμό με τον ναζισμό και τον φασισμό.

Ποιος αλήθεια πήρε ποτέ το ρίσκο στις 17 Νοέμβρη αντί για συγκέντρωση, πορεία – λιτανεία να κάνει εκδήλωση με θέμα π.χ. « Οι πρωταγωνιστές της περιόδου και η εξαργύρωση της συμμετοχής τους» ;

Ποιος βγήκε να μιλήσει γι’ αυτούς που τότε με τον Γρηγορόπουλο έσπαγαν μόνοι τους τα μαγαζιά τους για να τα οικονομήσουν χοντρά σε αποζημιώσεις ; 

Για χαρακτήρες μιλώ και για συμπεριφορές μιλώ.

Δεν με ενδιαφέρει πλέον η χρονική περίοδος που καλύπτει το ιστορικό μυθιστόρημα.

Οι Αλώβητοι του τότε ή οι φθαρμένοι του τότε αντίστοιχα με όποιο όνομα, με όποια δράση, με όποιον τρόπο ζωής, είναι ανάμεσά μας σήμερα.

Είμαι εγώ, είναι ο Βασίλης, ο Αντώνης, η Αλέκα, η Βάσω, η Μαρία.

Είναι η πλειοψηφία των ονομάτων που έχουμε στα κινητά μας, είναι η πλειοψηφία των φίλων σας στα facebookσας.

Να τους βρω, να τους αξιολογήσω και να τους κατατάξω, αυτό με νοιάζει.

Αλλά πλιότερο από την ταξινόμηση με νοιάζει και να τους αποκαλύψω και να τους αποκαθηλώσω και επειδή δεν έχω με την μεταφυσική κάρτα φίλου όπως έχω με την ΑΕΚ, όλα τα παραπάνω πρέπει να τα κάνω επί γης. 

Τούτη την ώρα, σήμερα και μακάρι τώρα.

Αυτό για μένα είναι και το πρόσταγμα του βιβλίου, γιατί, ανεξάρτητα των ιστορικών περιόδων που εστιάζεται, γράφηκε σήμερα και απευθύνεται στους ζωντανούς του σήμερα."